شرکت تعاونی

شرکتهای تعاونی به لحاظ نوع فعالیت به دو دسته تقسیم می‌شوند
الف – شرکت تعاونی تولید: شرکتی است که به منظور اشتغال اعضاء در امور مربوط به کشاورزی، دامداری، دامپروری، پرورش و صید ماهی، شیلات، صنعت، معدن، عمران شهری و روستایی و عشایری و نظایر اینها فعالیت می‌نماید.
ب- شرکت تعاونی توزیع: شرکتی است که در امور مربوط به تهیه و توزیع کالا، مسکن، خدمات و سایر نیازمندیهای اعضاء فعالیت می‌نماید.
تبصره- در شرکت تعاونی، تعدد نوع و موضوع فعالیت با ارائه طرح پیشنهادی مجاز است.

شرکتهای تعاونی به لحاظ عضویت به دو دسته تقسیم می‌شوند.
الف- شرکت تعاونی عام: شرکتی است که عضویت در آن برای همه آزاد می‌باشد و موسسین یا شرکت باید برای تأمین قسمتی از سرمایه اولیه و یا افزایش سرمایه شرکت سهام آنرا به عموم عرضه نمایند.
ب- شرکت تعاونی خاص: شرکتی است که عضویت در آن منحصراً برای گروهی خاص از قبیل : کارگران، کارمندان، کشاورزان، دانشجویان، ایثارگران، زنان، مشاغل خاص و نظایر اینها آزاد باشد، بدیهی است تعاونی موظف به پذیرش متقاضیان واجد شرایط بوده و از این نظر محدودیتی برای عضویت وجود ندارد.
تبصره۱- در تابلوها و سربرگهای شرکتهای تعاونی ذکر عنوان «تعاونی» ضروری است و باید بطور خوانا قید شود. تبصره۲- برای واحدهای صنفی شهرستانها و برای هر واحد کارمندی و کارگری فقط یک شرکت تعاونی در هر موضوع فعالیت تشکیل می‌شود.
تبصره2- شرکتهای تعاونی با بیش از ۵۰۰ عضو و اتحادیه‌هایی که تعداد اعضاء تعاونیهای عضو آنها مجموعاً بیش از ۲۰۰۰ عضو باشد، «تعاونی بزرگ» محسوب می‌شوند.

در انواع شرکتها و اتحادیه های تعاونی تعداد اعضاء در زمان ثبت و دوران فعالیت باید طبق طرح تأسیس و تغییرات بعدی آن بوده و رعایت مورازد زیر الزامی است.
الف) حداقل تعداد اعضاء در زمان ثبت و دوران فعالیت شرکتهای تعاونی نباید از ۷ نفر عضو کمتر باشد
ب) در شرکتهای تعاونی اشتغالزا که به منظور ایجاد اشتغال تولیدی یا خدماتی با استفاده از کمکهای دولتی برای اعضاء تشکیل می‌شوند . تعداد اعضاء بایستی حداقل معادل ۵۰% مشاغل دائمی طرح تعاونی باشد.
ج) در شرکتهای تعاونی که بدون استفاده از کمکهای دولتی و یا با هدف سرمایه گذاری تشکیل می شوند و حداقل ۵۰% سرمایه گذاری طرح توسط اعضاء تأمین می‌گردد. رعایت بند (ب) الزامی نمی‌باشد.
د) حداکثر تعداد اعضاء در تعاونیهای مسکن (تأمین مسکن اعضاء) متناسب با اهلیت ( دانش و تجربه) مدیران تعاونی بنابه تشخیص ادارات کل تعاون تعیین می‌گردد.
هـ) رعایت تبصره ۲ ماده ۲ دستورالعمل  تشکیل تعاونیها درخصوص تعاونیهای فوق الذکر الزامی نمی‌باشد.

تعیین میزان سرمایه و ارزش سهام بعهده هیأت مؤسس تعاونی است و میزان آن در اساسنامه مصوب ذکر خواهد شد. بدیهی است هر تعاونی وقتی تشکیل و ثبت میشود که حداقل یک سوم سرمایه آن تأدیه و چنانچه بصورت نقدی و جنسی باشد تقویم و تسلیم شده باشد.
تبصره۱- در شرکتهای تعاونی سرمایه‌گذاری حداقل میزان سرمایه ۰۰۰/۰۰۰/۰۰۰/۱ ریال تعیین می‌گردد.
تبصره۲- اعضای تعاونی مکلفند مبلغ تعهد شده سهم خود را ظرف مدت مقرر در اساسنامه که نباید از دو سال بیشتر باشد تادیه نمایند.

سهم اعضاء درتأمین سرمایه تعاونی برابر است مگر اینکه مجمع عمومی تصویب نماید که برخی از اعضاء سهم بیشتری خریداری نمایند. در این صورت حداکثر میزان سهم هر عضو نباید از ۳۰ درصد کل سرمایه تعاونی تجاوز نماید.

اتحادیه تعاونی با عضویت شرکتهای و تعاونیهای داوطلب و با حداقل ۷ عضو که دارای موضوع فعالیت واحد باشند در سطح شهرستان یا استان تشکیل می‌شوند.
تبصره۱- شرکتهای تعاونی و اتحادیه‌های استانی می‌توانند نسبت به تشکیل اتحادیه‌های مرکزی اقدام نمایند.
تبصره۲- هر شرکت تعاونی می‌تواند فقط عضو یک اتحادیه شهرستانی، استانی و یا مرکزی باشد، در هر حال عضویت در بیش از یک اتحادیه، برای شرکت تعاونی با تعدد موضوع فعالیت بلامانع است.
تبصره۳- تشکیل اتحادیه مرکزی با مجز وزارت تعاون خواهد بود.
تبصره۴- اعضای هیات مدیره اتحادیه از نمایندگان تعاونیهای عضو و به عنوان شخص حقیقی و اعضای هیات بازرس اتحادیه‌از نمایندگان تعاونیهای عضو و یا سایرین تعیین می‌شوند.
تبصره ۵- حداقل تعداد اعضاء اتحادیه‌های سراسری در زمان ثبت و دوران فعالیت ۱۵ عضو تعیین می‌گردد. اعضاء اتحادیه‌های سراسری، اتحادیه‌های استانی می‌باشند.
در شرایط خاص که تشکیل اتحادیه سراسری ضروری است و تعداداعضاء به حد نصاب نمی‌رسد، تشکیل اتحادیه با مجوز وزیر تعاون و رعایت حداقل قانونی بلامانع است.

برای تشکیل تعاونی، هیات مؤسس متشکل از متقاضیان حائز شرایط قانونی، نسبت به تهیه طرح پیشنهادی و تنظیم اساسنامه منطبق بر قانون بخش تعاونی، دعوت به عضویت افراد واجد شرایط و تشکیل اولین مجمع عمومی عادی جهت تصویب اساسنامه و تعیین هیات مدیره و بازرس یا بازرسان و سایر وظایف مجمع عمومی عادی اقدام می‌نماید.
تبصره- موسسین تعاونی باید با قوانین و مقررات تعاونیها آشنائی کافی داشته باشند و در صورت نیاز در کلاسهای آموزشی یکروزه که اداره کل تعاون استان تعیین می‌کند و زمان تشکیل آن حداکثر یک هفته از تاریخ تسلیم تقاضا خواهد بود شرکت نمایند.

هیات مؤسس در طرح پیشنهادی، ضرورت تأسیس تعاونی و ارائه دلایل توجیهی مبنی بر تناسب هدفهای تشکیل تعاونی با هدفها و برنامه‌های مصوب جمهوری اسلامی ایران با ذکر میزان سرمایه ثابت و در گردش مورد نیاز طرح، تعداد و مشخصات داوطلبان، قید میزان سهم لازم التادیه هر عضو، سوابق و مهارتهای آنان در رشته فعالیت موردنظر، نام شعبه صندوق تعاون برای افتتاح حسابهای تعاونی را ذکر نموده و با معرفی نماینده تام‌الاختیار (طبق فرم شماره۱) به اداره کل تعاون ارائه می‌نماید.
تبصره۱- مدارکی که هیات موسس بایستی ارائه نماید
الف- تصویر شناسنامه و مدارک تحصیلی
ب- گواهی پایان خدمت نظام وظیفه عمومی یا معافیت
ج-  برگ عدم سوء پیشینه
تبصره۲- کارکنان رسمی و پیمانی دولت با ارائه گواهی یا حکم کارگزینی از بند ب و ج معافند.

اداره کل / اداره تعاون پس از وصول تقاضای تشکیل تعاونی و بررسی طرح پیشنهادی در مدت ۵ روز نظر مثبت یا منفی خود را به هیات مؤسس اعلام و در صورت موافقت (طبق فرم شماره ۲) نمونه اساسنامه و فرمهای مورد نیاز را در اختیار نماینده هیات موسس قرار خواهد داد.

هیات موسس پس از اخذ موافقنامه تشکیل باید اقدامات زیر را انجام دهد
الف- دریافت مجوز فعالیت در موضوع طرح پیشنهادی از مراجع ذیربط (در صورت نیاز به مجوز فعالیت) به نام اعضای هیات موسس تعاونی در شرف تأسیس
ب- تدوین اساسنامه پیشنهادی
ج- افتتاح حساب به نام «تعاونی در شرف تأسیس» در بانک توسعه تعاون و یا حسابی که توسط بانک توسعه تعاون در یکی از بانکها تعیین می‌گردد.
د- دعوت از افراد واجد شرایط عضویت ضمن اعلام خلاصه‌ای از کلیات طرح و اساسنامه پیشنهادی، شرایط عضویت و مهلت پذیرش تقاضای عضویت، شماره و مشخصات حساب افتتاح شده و مبلغ لازم التأدیه هر یک از اعضاء وذکر نحوه صدور آگهی‌های بعدی تا تشکیل اولین مجمع عمومی عادی
هـ- بررسی شرایط داوطلبان و پذیرش واجدین شرایط عضویت و دریافت گواهی واریز وجه لازم التادیه سهام آنها و صدور برگ اجازه ورود به جلسه اولین مجمع عمومی عادی
و- ارزیابی آورده‌های غیر نقدی داوطلبان عضویت که متناسب و مورد نیاز طرح باشد، توسط کارشناس رسمی دادگستری و با انجام تشریفات قانونی لازم
ز- انتشار آگهی دعوت اولین مجمع عمومی عادی (طبق فرم شماره ۳) با رعایت فاصله زمانی حداقل ۲۰ روز و حداکثر ۴۰ روز  از تاریخ انتشار آگهی دعوت با تاریخ تشکیل مجمع عمومی عادی.
تبصره- در سایر مجامع عمومی که برگزاری انتخابات در دستور جلسه نباشد، فاصله زمانی تاریخ دعوت تا تشکیل مجمع عمومی ، حداقل ۱۰ روز و حداکثر ۲۰ روز خواهد بود
ح- ثبت نام نامزدهای تصدی سمتهای هیأت مدیره و بازرسی
ط- ارسال یک نسخه از آگهی دعوت به منظور درخواست از اداره کل/ اداره تعاون جهت معرفی ناظر در اولین جلسه مجمع عمومی عادی
ی- سایر اقدامات مربوط به برگزاری اولین مجمع عمومی عادی (طبق فرم شماره ۴) تا انتخاب هیات رئیسه مجمع (رئیس، منشی، و دو ناظر) از قبیل اخذ برگه  ورود به جلسه مجمع از داوطلبان و تکمیل فهرست اسامی حاضرین همراه با امضای آنان که باید تحویل هیات رئیسه شود. ضمناً در شرکتهای تعاونی بزرگ، اعضای هیأت رئیسه مرکب از ۷ نفر (رئیس ،نائب رئیس،‌ منشی و چهار ناظر) خواهد بود.

در مورد شرکتهای تعاونی عام مجوز صدور موافقت نامه تشکیل و آگهی پذیرش عضو و فروش سهام با تأئید وزارت تعاون بوده وطبق فرم‌های شماره ۱۰ و ۱۱ عمل خواهد بود.

داوطلبان عضویت در هئیت مدیره یا بازرسی تعاونیها علاوه بر شرایط قانونی عضویت در تعاونی باید مدارک مورد نیاز را ( بر اساس دستورالعمل  انجمن نظارت بر انتخاب تعاونیها) حداکثر یک هفته از تاریخ انتشار آگهی یا صدور دعوتنامه تشکیل اولین مجمع عمومی به منظور بررسی شرایط احراز به هیات مؤسس تحویل نمایند.

کارکنان دولت نمیتوانندتصدی هیئت مدیره و مدیر عاملی شرکتهای تعاونی را بپذیرند مگر در تعاونیهای خاص کارکنان ادارات و سازمانهای دولتی که در آن شاغل باشند، کارکنان بازنشسته مشمول این بند نمی‌شوند.

هیات مؤسس هنگام تشکیل اولین مجمع عمومی عادی،برگه  ورود به جلسه را از داوطلبان عضویت اخذ نموده و اسامی حاضرین را (طبق فرم شماره ۵) با امضای آنان تکمیل و پس از انتخاب هیئت رئیسه مجمع برای اعمال کنترل در اختیار آنان قرار می‌دهد.
تبصره –  در صورت عدم امکان حضور هر یک از اعضاء، عضو می تواند یا نماینده تام الاختیار خود را کتباً برای حضور در مجمع به هیأت مؤسس معرفی نماید. در هر حال یک نفر نمی‌تواند همزمان وکالت یا نمایندگی بیش از یک عضو ( در تعاونیهای بزرگ دو عضو ) را عهده دار باشد.

با تصویب اساسنامه در اولین مجمع عمومی عادی، ذیل صفحات آن به امضای رئیس و منشی و صفحه آخر اساسنامه به امضای هیئت رئیسه می‌رسد. بدیهی است تصویب اساسنامه تعاونی با حداقل دو سوم اعضای اولین مجمع عمومی عادی خواهد بود.
تبصره- اعضائی که با مصوبه اولین جلسه مجمع عمومی عادی در مورد اساسنامه موافقت ندا

پس از انتخاب هیئت مدیره وظایف هیات موسس بپایان رسیده و هئیت رئیسه مجمع ضمن تنظیم صورتجلسه کلیه مدارک مربوط به برگزاری مجمع را که به امضای آنان رسیده است به هیئت مدیره تحویل می‌دهد.

هئیت مدیره در اولین جلسه خود (طبق فرم شماره ۶) رئیس، نایب رئیس، منشی، مدیر عامل و صاحبان امضای مجاز را انتخاب و به یکی از اعضای هیئت مدیره یا مدیر عامل با حق توکیل به غیر وکالت می‌دهد تا تشریفات قانونی ثت تعاونی را انجام دهد.
تبصره ۱- مدیر عامل باید حائزشرایط ماده ۳۸ قانون بخش تعاونی باشد و مدارک موضوع بند ۱۲ این دستورالعمل را تحویل هئیت مدیره نماید
تبصره۲- در صورتیکه هر یک از اعضاء نسبت به مراحل تشکیل تعاونی معترض باشد ظرف مدت ۲ روز بایدمراتب را کتباً به اداره کل / اداره تعاون اعلام نماید. اداره کل / اداره تعاون موظف است طبق قوانین و مقررات مربوط ظرف ۳ روز به موضوع رسیدگی و اعلام نظر نماید.

اعضای هئیت مدیره بازرس یا بازرسان و مدیر عامل قبل از ثبت تعاونی موظف به طی دوره‌های آموزشی مربوط خواهند بود.

هیأت مدیره باید جهت تکمیل پرونده، فهرست اسامی و مشخصات اعضای هیئت مدیره، مدیر عامل، بازرس یا بازرسان و کلیه اعضاء (طبق فرم شماره ۷) تنظیم و به اداره کل / اداره تعاون تحویل می‌گردد.

مدارک لازم ظرف مدت ۵ روز از طریق اداره کل / اداره تعاون (طبق فرم شماره ۸) به اداره ثبت شرکتها ارسال می‌شود. اداره کل / اداره تعاون پس از انجام اقدامات اداره ثبت شرکتها و صدور آگهی تأسیس، نسبت به صدور پروانه تأسیس تعاونی (طبق فرم شماره ۹) اقدام خواهد نمود. در هر حال نظارت، حسابرسی و رسیدگی به شکایات وسایر اقدامات پس از تأسیس تعاونی بعهده اداره کل / اداره تعاون خواهد بود.